grób

1. Być, stać nad grobem; chylić się do grobu; być jedną nogą w grobie, na tamtym świecie; wybierać się na tamten świat «być bardzo starym, chorym, bliskim śmierci»: Już był jedną nogą na tamtym świecie, ale siostry uratowały go kroplówkami. E. Szumańska, Wzgórza.

2. Do (samego) grobu; po grób «do końca życia, do śmierci»: Każdy z nas ma swój krzyż na ramionach i dźwigać go musi po grób. J. Iwaszkiewicz, Panny.

3. Iść, pójść do grobu, do ziemi, pot. do piachu; być, podn. lec, spocząć w grobie «umrzeć, nie żyć; zostać pochowanym»: Na listach wyborczych znaleźli się obywatele od lat spoczywający w grobie (...). J. Stawiński, Piszczyk.

4. Kopać komuś, czemuś grób «doprowadzać kogoś, coś do zguby, do upadku»: (...) istnieje wiele firm fonograficznych, które same sobie kopią grób poprzez odwrót od płyt autorskich i wydawanie licznych składanek. Polityka 27/2000.

5. Wpędzać kogoś (żywcem) do grobu «dręczyć kogoś, dokuczać komuś, zatruwać komuś życie»: (...) powiedziała do mnie, że niczym innym się nie zajmuję, tylko ją do „grobu żywcem wpędzam”. J. Himilsbach, Przepychanka.

6. Wpędzić, wyprawić itp. kogoś do grobu «przyczynić się do czyjejś śmierci, przyśpieszyć czyjąś śmierć»: (...) ten Olszewski do grobu mnie wpędzi, co on wyprawia, to ludzkie pojęcie przechodzi. T. Dołęga-Mostowicz, Kariera.

7. Zabrać, wziąć tajemnicę, sekret itp. (ze sobą) do grobu «dochować jakiejś tajemnicy, umrzeć nie wyjawiwszy, nie zdradziwszy czegoś»: Nazwiska mimo nalegań nie chciała zdradzić. Wiem, nie powiem. Dałam słowo honoru, zabiorę sekret do grobu – powtarzała (...). Z. Raszewski, Raptularz.

8. Zza grobu «po śmierci, z zaświatów»: Pamiętnik zmarłej kobiety był zemstą jej zza grobu. M. Choromański, Zazdrość.

Cicho jak (niczym) w grobie zob. cicho 1.

Ciemno jak w grobie zob. ciemno.

Grób, mogiła zob. mogiła.

Ktoś przewraca się, przewróciłby się w grobie zob. przewrócić się 1.

Milczeć jak grób zob. milczeć.

Posłać kogoś do grobu zob. posłać.

Spać w grobie zob. spać 8.

Wesoło jak w rodzinnym grobie zob. rodzinny.